Eğitim ve Öğretim Faaliyetleri
Ceza infaz kurumlarında; hükümlülerin topluma kazandırılmaları, yeniden suç işlemelerini önlemek ve sorumluluk duygusuna sahip bireyler olarak hayatlarını devam ettirebilmeleri amacıyla eğitim öğretim çalışmalarına önem verilmektedir. Bu doğrultuda hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlarında temel eğitimden yükseköğrenime kadar her türlü eğitim imkânlarından yararlanmaları sağlanmaktadır.
Çağdaş ceza infaz sisteminde hükümlü ve tutukluların salıverilmeleri öncesinde belirli eğitim ve iyileştirme programlarına katılmaları önem arz etmektedir. Bu amaçla, ceza infaz kurumlarında yapılan tüm eğitim ve iyileştirme çalışmaları hükümlü ve tutukluların salıverilmelerinden sonraki hayata hazırlanmalarına yöneliktir.
Günümüzde, ceza infaz kurumlarımız birer okul, eğitim, iyileştirme merkezi, topluma kazandırma merkezi şeklinde çalışmakta ve eğitim-öğretim faaliyetleri uluslararası standartlara uygun bir şekilde yürütülmektedir.
Bu kapsamda, hükümlü ve tutukluların; okuma ve yazma, açık öğretim ortaokulu, açık öğretim lisesi ve açıktan üniversite üniversite eğitimlerine devam etmelerine; kütüphane ve hazırlık kurslarına katılmalarına; açık futbol sahası ile kapalı spor salonlarında futbol, voleybol, basketbol, masa tenisi, badminton gibi sportif faaliyetlerde bulunmalarına; iş yurdu atölyelerinde meslek kazandırma faaliyetlerine katılmalarına; serbest zamanlarında kendi kabiliyetlerine göre el işi faaliyetlerinde bulunmalarına ve çok amaçlı salonlarda sosyal ve kültürel etkinliklere katılmalarına imkan tanınmaktadır.
Ceza infaz kurumlarımızda
1. Yetişkinlere Yönelik 1'nci ve 2'inci Kademe Okuma Yazma Kursları
2. Yaygın Eğitim Çalışmaları
3. Örgün Eğitim Çalışmaları
4. Uzaktan Eğitim Çalışmaları
5. Manevi Rehberlik Çalışmaları
6. Kütüphane Faaliyetleri
7. Mesleki Eğitim Çalışmaları
8. Sosyal ve Kültürel Faaliyetler
9. İşbirliği faaliyetlerine yönelik çalışmalar yürütülmektedir
1. Yetişkinler 1 ve 2'nci Kademe Okuma Yazma Kursları
Kuruma ilk girişte eğitim ve öğretim servisi hükümlü/ tutuklu ile görüşür ve eğitim durumunu öğrenir.
1 ve 2'nci Kademe Okuma Yazma Kursları, okuma yazmayı bilmeyen, ilkokulu bitirmemiş ve ilkokul diploması olmayan hükümlü ve tutukluların zorunlu olarak katıldığı kurslardır.
I. Kademe Okuma Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı ilkokulların 1 ve 2. sınıfları; II. Kademe Eğitimi Programı ise 3 ve 4. sınıfları kapsamaktadır.
Okuma yazması olup belgesi olmayanların durumu seviye tespit sınavı ile belirlenerek 1 veya 2’nci kademe okuma yazma kurslarına devam edip etmeyeceğine karar verilir.1’nci Kademe Okuma -Yazma Kursunu başarı ile bitiren yetişkinlere ‘‘Okur Yazarlık Belgesi’’ düzenlenir.2’nci Kademe Okuma-Yazma Kursunu başarı ile bitirenlere ise ‘‘Yetişkinler Eğitimi II.Kademe Başarı Belgesi’’ verilir.
1’inci Kademe Okuma-Yazma Kursunu başarı ile bitiren yetişkinlere “Okur Yazarlık Belgesi” düzenlenir. 2'nci Kademe Okuma-Yazma Kursunu başarı ile bitirenlere “Yetişkinler Eğitimi II. Kademe Başarı Belgesi” verilir.
Kurslar kurum öğretmenleri veya halk eğitim merkezlerinden gelen kurs açma yeterliliğine sahip görevli öğretmenlerce yürütülmektedir. Adalet Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında yapılan 09.03.2020 tarihinde imzalanan “Eğitim ve Öğretim İş Birliği Protokolü” çerçevesinde kurumlarımızda ülkemizin genel eğitim sistemi içerisinde yer alan programlar uygulanarak bireylere diploma verilmektedir.
1 ve 2'nci Kademe Okuma Yazma Kurslarında, kayıt ücreti, kayıt yenileme ücreti vb. her ne isim altında olursa olsun herhangi bir ücret alınmadığı gibi gerekli eğitim materyalinin tamamı da ücretsiz temin edilmektedir. Bu çerçevede Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Cezaevinde eğitime dair R(89)12 sayılı Tavsiye Kararı uygulanmaktadır.
2. Yaygın Eğitim Çalışmaları
Ceza infaz kurumlarımızda, açık öğretim ortaokulu, açık öğretim lisesi, açık öğretim fakültesi çalışmaları yürütülmekte olup, hükümlülerin kurumlarda katıldıkları sosyal kültürel faaliyetler ile mesleki ve teknik kurslarda kazandıkları bilgi ve beceriler, akademik öğretim çalışmalar ile desteklenmektedir. Böylece hükümlü ve tutukluların bulundukları eğitim seviyesinin en az bir üst eğitim seviyesine çıkarak değişim ve gelişim süreçlerine katkı sağlanmaktadır.
3. Örgün Eğitim Çalışmaları
Açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin tüm öğretim türlerinden; kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin ise kurum içinde verilebilen yaygın, dışarıdan ve açık öğretim programlarından yararlanmaları sağlanır.
Kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler, kurum dışında bir okuldaki “örgün” programlara kayıtlı olmaları halinde okula gitmek amacıyla kurum dışına çıkamayacak ve/veya kurum içerisinde uzaktan (internet üzerinden) örgün eğitim derslerini takip edemeyeceklerdir.
Ayrıca hükümlü ve tutukluların katılmak istediği ÖSYM, AÖF, MEB tarafından yapılan merkezi sınavlar için tüm iş ve işlemler yürütülmektedir.
Kapalı ceza infaz kurumunda açılan örgün mesleki eğitim merkezi ve çok programlı anadolu lisesine kaydolabilmekte, çocuk kapalı ceza infaz kurumuna gelen hükümlüler kesintisiz olarak eğitim ve öğretimlerine devam edebilmektedirler.
4. Uzaktan Eğitim Çalışmaları
Eğitim teknolojilerindeki hızla değişen gelişmeler, yaygın öğretim çalışmalarını daha nitelikli düzeye getirmek için, internet erişimli sanal sınıf uygulamaları kapsamında yapılmaktadır.
27.11.2024 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7532 Sayılı Kanun’un 18’inci maddesi ile 5275 sayılı Kanunun 76’ncı maddesi gereğince; kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlü ve tutuklular kurum içerisinde uzaktan (internet üzerinden) örgün eğitim derslerini takip edemeyeceklerdir.
Kayıtlı oldukları ortaöğretim, ön lisans, lisans ve benzeri öğretim programları kapsamındaki sınavlar ile mesleki yeterlilik gibi yazılı veya sözlü sınavlar, ilgili kurum ile koordinasyon sağlanarak, kayıtlı olduğu eğitim kurumun mevzuatına göre sınava girme şartlarını taşıyan hükümlü tutukluların sınavları öncelikle çevrim içi yapılır.
Sınavların çevrim içi yapılması halinde hükümlü ve tutuklular, barındırıldıkları ceza infaz kurumlarında okulun internet link adresleri üzerinden, memur nezaretinde çevrimiçi sınavlara katılım sağlanır.
5. Manevi Rehberlik Çalışmaları
Gerek ulusal mevzuat gerekse uluslararası mevzuat hükümleri istekli hükümlülere inandığı din ile ilgili eğitim ve iyileştirme hizmetlerinin verilmesini gerektirmektedir. Bu kapsamda ceza infaz kurumlarında yürütülen din hizmetleri Diyanet İşleri Başkanlığı ile yapılan 03.12.2019 tarihli Protokol uyarınca il/ilçe müftülüğünden görevlendirilen fakülte veya yüksekokul mezunu vaiz veya din görevlisi tarafından sürdürülmektedir. Bu çerçevede ceza infaz kurumu vaizi ve diğer unvandaki din görevlileri tarafından kurumlarda hükümlü ve tutuklulara kurslar, din ve ahlak bilgisi dersi, dini konferans ve seminerler ile bireysel görüşme hizmetleri verilmektedir.
Farklı dini inanca sahip hükümlü ve tutuklular da mensup oldukları dinin yetkili bir temsilcisi ile görüşebilmekte ve onlardan dini ve manevi yardım alabilmektedir.
6. Kütüphane Faaliyetleri
Hükümlü ve tutukluların kitaplardan ve okuma faaliyetlerinden daha etkin yararlanabilmesi için müdürlük teşkilatı olan ceza infaz kurumlarında kütüphane, müdürlük teşkilatı olmayan ceza infaz kurumlarında kitaplık oluşturulmuştur. Ayrıca kütüphanenin kapasitesinin artırılması ile ilgili çalışmalar; Genel Müdürlüğümüz, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve bağışlar ile desteklenmektedir.
Kütüphanelerde veya kitaplıklarda, kaynak kitapların yanı sıra olanaklar ölçüsünde hükümlülerin serbest zamanlarını değerlendirmelerini, okuma alışkanlığı edinmelerini ve kültür bakımından ufuklarını geliştirmelerini sağlayacak kitaplar da mevcuttur. Belirlenen programlar çerçevesinde hükümlü ve tutuklular kütüphaneye çıkma, araştırma yapma ve kütüphanede okuma programlarına katılma hakkına sahiptir.
24/10/2019 tarihinde Bakanlığımız ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan iş birliği protokolü ile ceza infaz kurumlarında kalan hükümlü ve tutuklular il/ilçe halk kütüphanelerindeki yayınlardan da yararlanabilmeleri mümkündür.
Sayın Cumhurbaşkanımızın “Özgür Birey, Güçlü Toplum; Daha Demokratik Bir Türkiye” vizyonuyla açıkladığı İnsan Hakları Eylem Planı'nda da yer verildiği üzere, yoğunluğun fazla olduğu ceza infaz kurumu kampüslerinde hükümlü ve tutukluların süreli ve süresiz yayınlara erişimlerinin kolaylaştırılması için halk kütüphaneleri kurulması çalışmaları devam etmektedir.
Hükümlü ve tutuklulara hediye kapsamında dışarıdan gönderilen ya da getirilen yayınların incelenmesinde ceza infaz kurumu personeline yardımcı olması için “Ceza İnfaz Kurumları İçin Yayınlar Kılavuzu” hazırlanmıştır.
7. Mesleki Eğitim Çalışmaları
Hükümlü ve tutukluların, tahliye sonrasında geçimlerini sağlayabilecekleri bir meslek sahibi olabilmeleri için, kurumun fiziksel yapısı, hükümlü ve tutukluların ilgi ve yetenekleri doğrultusunda, milli eğitim müdürlüklerine bağlı halk eğitim merkezi müdürlükleri, mesleki eğitim merkezleri, İŞKUR gibi kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları aracılığıyla kurslar açılması sağlanmaktadır.
Bu kapsamda, Adalet Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı arasında 09.03.2020 tarihinde “Eğitim Öğretim İş Birliği Protokolü” imzalanmıştır. Bu Protokol ile ceza infaz kurumlarımızda bulunan hükümlü ve tutukluların iş ve meslek eğitimi almaları, salıverilme sonrası topluma kazandırılmaları ve iş bulmaları adına açık ceza infaz kurumları bünyesinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Adalet Mesleki Eğitim Merkezleri eğitim ve öğretime başlamıştır. Bu merkezlerde hükümlü ve tutuklulara kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgeleri verilmektedir.
Adalet mesleki eğitim merkezlerinde; gıda teknolojisi, elektrik elektronik teknolojisi, hayvan yetiştiriciliği ve sağlığı, inşaat teknolojisi, motorlu araçlar teknolojisi, metal teknolojisi, tarım teknolojisi, mobilya ve iç mekân tasarımı, yiyecek içecek hizmetleri, giyim üretim teknolojisi, güzellik ve saç bakım hizmetleri, tesisat teknolojisi ve iklimlendirme gibi birçok iş kolunda faaliyetler yürütülmektedir.
8. Sosyal ve Kültürel Faaliyetler
Kültürel ve sosyal etkinlikler, bireylerin zihinsel ve duygusal gelişimlerini destekleyen önemli bir eğitim alanıdır. Bu faaliyetler, bireylerin kendilerini ifade etmelerine, yeteneklerini keşfetmelerine ve sosyalleşmelerine olanak tanır.
Sanat ve Yaratıcılık: Resim, müzik, tiyatro gibi sanat dallarında düzenlenen etkinlikler, bireylerin sanatsal becerilerini geliştirmelerine ve duygusal rahatlama sağlamalarına katkı sunar.
Spor Faaliyetleri: Futbol, voleybol ve masa tenisi gibi spor dallarıyla bireylerin fiziksel sağlığı güçlendirilirken, takım oyunları aracılığıyla iş birliği ve dayanışma becerileri geliştirilir.
Kütüphane Hizmetleri: Kurum bünyesinde yer alan kütüphaneler, binlerce kitaptan oluşan zengin bir koleksiyon sunarak bireylerin bilgiye erişimini sağlar. Hükümlü ve tutuklular, bu kaynaklardan yararlanarak kendilerini geliştirme fırsatı bulurlar.
9.İşbirliği Faaliyetleri
Eğitim faaliyetlerinin daha etkili ve geniş kapsamlı hale gelmesi için farklı kurum ve kuruluşlarla yapılan iş birlikleri büyük önem taşır. Bu projeler, eğitim süreçlerini zenginleştirerek bireylere daha fazla fırsat sunar.
Milli Eğitim Bakanlığı İş Birliği: Müfredat hazırlanması, sınav düzenlenmesi ve eğitim materyalleri temini gibi konularda sağlanan destek, eğitim faaliyetlerinin etkinliğini artırır.
Sivil Toplum Kuruluşları (STK): Dezavantajlı gruplara yönelik özel projelerle bireylerin topluma kazandırılmasını hedefleyen çalışmalar gerçekleştirilir.
Uluslararası Destek: Avrupa Birliği projeleri ve diğer uluslararası iş birlikleriyle yenilikçi eğitim modelleri uygulanarak bireylerin uluslararası standartlarda eğitim alması sağlanır.
